Η διαφορά μεταξύ ποιότητας και κλάσης
Ο καταναλωτισμός είναι ένα από τα φαινόμενα που πλήττουν τη σύγχρονη κοινωνία, το οποίο, παρά την παγκόσμια οικονομική κρίση, συνεχίζει να υπάρχει, δημιουργώντας προβλήματα στους ανθρώπους αλλά και τις κοινωνίες γενικότερα. Το φαινόμενο αυτό, εκδηλώνεται ως η «ανάγκη» για συσσώρευση υλικών αγαθών, τα οποία τις περισσότερες φορές ο καταναλωτής δεν τα έχει ανάγκη.
Το ερώτημα, λοιπόν, που τίθεται είναι «γιατί αγοράζουμε αγαθά τα οποία δεν έχουμε ανάγκη». Σε αυτό το ερώτημα απαντά ο μηχανισμός της σύγχρονης διαφήμισης: Καθημερινά και παντού βλέπουμε διαφημίσεις. Υπάρχουν παντού, στο διαδίκτυο, σε αφίσες, στις κολώνες αλλά και σε γιγαντοαφίσες πάνω σε κτίρια, σε φυλλάδια που σίγουρα θα βρει ο καθένας στην πόρτα του όταν βγει από το σπίτι του, σε εφημερίδες, σε περιοδικά και φυσικά στην τηλεόραση.
Ποιός είναι ο σκοπός όλων αυτών των διαφημίσεων; Όχι απλά να γνωστοποιήσουν στο κοινό τα πλεονεκτήματα των διαφημιζόμενων προϊόντων και υπηρεσιών, αλλά να δημιουργήσουν στους καταναλωτές την πλασματική ανάγκη να τα αγοράσουν. Δηλαδή να τους κάνουν, να σκεφτούν ότι πρέπει να τα αγοράσουν, γιατί έτσι η ζωή τους θα γίνει καλύτερη. Με αυτό τον τρόπο οι καταναλωτές γίνονται θύματα των εταιριών, οι οποίες μέσω τις διαφήμισης έχουν σκοπό να προσελκύσουν πελάτες, ώστε να αυξηθούν τα κέρδη τους.
Έτσι, με αυτό τον τρόπο οι άνθρωποι που πέφτουν θύματα του καταναλωτισμού έχουν πολλά και ακριβά ρούχα στις ντουλάπες τους (ισχύει και για άνδρες και για γυναίκες), ακριβά ρολόγια και κοσμήματα, φυσικά γνωστές μάρκες και τελευταίας τεχνολογίας κινητά και tablet, το τελευταίο μοντέλο της Χ μάρκας αυτοκίνητο, ψωνίζουν μόνο από συγκεκριμένα καταστήματα (παρόλο που προϊόντα παρόμοιας ποιότητας συχνά βρίσκονται σε χαμηλότερη τιμή και σε άλλα όχι τόσο γνωστής φίρμας καταστήματα) και τόσα άλλα παραδείγματα που συναντάμε καθημερινά στον εαυτό μας και στους γύρω μας.
Αναρωτηθείτε πόσες φορές έχουμε δει κάποιον να αγοράζει ένα καινούργιο κινητό επειδή έχει την καινούργια έκδοση λογισμικού από αυτήν που έχει το προηγούμενο κινητό του. Γιατί να το κάνει αυτό;;; Χρειάζεται πραγματικά το νέο αυτό λογισμικό ή θέλει να υπερηφανεύεται ότι αυτός έχει το κινητό τελευταίας τεχνολογίας;;
Φυσικά θα σκεφτεί κάποιος ότι η τεχνολογία εξελίσσεται και μάς κάνει τη ζωή πιο εύκολη, γιατί να μην το εκμεταλλευτούμε και να αγοράσουμε τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που προσφέρονται;
Σίγουρα η εξέλιξη της τεχνολογίας κάνει τη ζωή μας πιο εύκολη αλλά όχι πάντα και πιο ποιοτική. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ένα παιδί που παίζει παιχνίδια στον υπολογιστή τελευταίας τεχνολογίας που του αγόρασαν οι γονείς του και ένα παιδί που παίζει με συνομήλικούς του σε ένα γήπεδο μπάσκετ. Πιο παιχνίδι από τα δύο είναι καλύτερο για το παιδί;;
Συνεπώς, αυτό που έχει μεγάλη σημασία στην σημερινή εποχή της οικονομικής κρίσης είναι να γνωρίζουμε ποιες είναι οι πραγματικές μας ανάγκες, ώστε να μην σπαταλούμε αλλά να αξιοποιούμε τα χρήματά μας σε κάτι που πραγματικά θα μάς φανεί χρήσιμο και θα μάς βοηθήσει.
Σίγουρα κάποιοι διαβάζοντας τα παραπάνω θα σκεφτείτε το λεγόμενο shopping therapy, το οποίο κάποιους ανθρώπους τους βοηθά να ξεπεράσουν το άγχος και τις στεναχώριες τους. Μια καλή εναλλακτική θα ήταν η αναζήτηση άλλων τρόπων αντιμετώπισης των προβλημάτων, όπως είναι μια βόλτα με την οικογένειά τους, το οποίο ενδεχομένως να αποβεί πιο ουσιαστικό. Εάν όμως παρόλα αυτά συνεχίσουν να επιμένουν στο shopping therapy σκεφτείτε πολύ τι είναι αυτό που θα αγοράσετε, αγοράστε κάτι που έχετε πραγματικά ανάγκη και μην πέφτετε θύματα των διαφημίσεων.
Τελειώνοντας, επισημαίνεται ότι, όταν θέλουμε να αγοράσουμε κάποιο προϊόν, πρέπει να έχουμε υπόψη τη διαφορά μεταξύ ποιότητας και κλάσης του προϊόντος. Και αυτό διότι υπάρχει στους περισσότερους ανθρώπους η αντίληψη ότι το πιο ακριβό είναι και πιο καλό. Πιο συγκεκριμένα:
Η ποιότητα είναι η ικανότητα του προϊόντος να ικανοποιεί συγκεκριμένες ανάγκες, ενώ η κλάση σχετίζεται με την τάξη των ιδιοτήτων και των χαρακτηριστικών του προϊόντος. Για παράδειγμα, όταν θέλουμε να αγοράσουμε ένα ρολόι, η ανάγκη που πρέπει αυτό να ικανοποιήσει είναι να δείχνει την ώρα, χωρίς φυσικά να χαλάσει. Αυτό έχει να κάνει με την ποιότητα του ρολογιού. Αν επιπλέον, το ρολόι είναι από χρυσό ή αργυρό, εάν έχει σκαλισμένα σχέδια ή όχι, έχει να κάνει με την κλάση του ρολογιού. Έτσι μπορούμε να αγοράσουμε ένα χρυσό ρολόι με σκαλισμένα σχέδια που να κοστίζει 300 ευρώ και ένα ατσάλινο χωρίς σχέδια που να κοστίζει 50 ευρώ. Προφανώς, το χρυσό ρολόι είναι υψηλότερης κλάσης και αναμένουμε να είναι πιο ακριβό. Όσον αφορά την ποιότητα όμως, αυτή έχει να κάνει με το εάν το ρολόι θα δείχνει σωστά την ώρα και χωρίς να χαλάσει (εννοείται σε εύλογο, για ρολόι, χρονικό διάστημα και κάτω από προδιαγεγραμμένες συνθήκες λειτουργίας). Συνεπώς, υπάρχει περίπτωση το χρυσό ρολόι εάν δεν είναι καλής ποιότητας να χαλάσει μετά από π.χ. 5 μέρες λειτουργίας, ενώ το ατσάλινο ρολόι να δείχνει σωστά την ώρα για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα. Στην περίπτωση αυτή το ατσάλινο ρολόι, αν και φθηνότερο, είναι καλύτερης ποιότητας από το χρυσό.
Συμπερασματικά, θα λέγαμε ότι θα πρέπει να αναγνωρίζουμε ποιες όντως είναι οι ανάγκες μας, να τις αξιολογούμε, να τις προτεραιοποιούμε και να τις ικανοποιούμε ανάλογα με την οικονομική μας κατάσταση, λαμβάνοντας πάντα υπόψη την ποιότητα των προϊόντων που αγοράζουμε.
